مراحل تولید کاشی از زمان های قدیم تا به امروز چه در روش سنتی چه در روش صنعتی همواره یکی از دغدغه های اصلی به حساب می رود. در زمان های دور با استفاده از دوغاب و خاک، سرامیک را در یک محل گرم و خشک قرار می دادند و توسط آتش و حرارت آن را می پختند.

اما امروزه برای اینکه کاشی پرسلان یا کاشی های معمولی را تولید کنند از مواد جامد و متریال غیر فلزی استفاده می کنند. در این مقاله قصد داریم تا مراحل تولید کاشی را به همراه ارتباط آن با کارخانه ها صحبت کنیم.

از نظر ساخت سرامیک ها به چند دسته تقسیم می شوند؟

به طور کلی در مراحل تولید کاشی، سرامیک ها را به چهار دسته تقسیم بندی می کنند که می توان به:

·        فرآورده های سرامیکی تکنیکی با ساختارهای ویژه مانند سرامیک های ضد اسید

·        سرامیک های دیرگداز

·        فرآورده های کاشی و سرامیک زمخت

·        فرآورده های ظریف

اشاره کرد. فرآورده های کاشی و سرامیکی که ساختارهای ویژه ای دارند خود از محبوبیت زیادی در بازار برخوردار می باشند و همین موضوع باعث شده تا در مراحل تولید کاشی این دسته از کاشی و سرامیک نیز خود از نظر ویژگی به چهار دسته:

·        ظروف خانگی

·        سرامیک های بهداشتی و ساختمانی

·        عایق های الکتریکی

·        مقره ها

تقسیم بندی شوند.

برای مراحل تولید کاشی چه دستگاه هایی مورد استفاده قرار می گیرند؟

در کارخانه هایی که تولید کاشی و سرامیک را بر عهده دارند، از ابزارآلات و ماشین های پیشرفته ای در هر مرحله برای تولید استفاده می شود. این دستگاه ها برای ساخت کاشی و سرامیک عبارت اند از:

·        سنگ شکن

·        باکسیفدر

·        بالمیلدوغاب

·        اسپری درایر

·        دستگاه پرس

·        کوره های رولری و تونلی

·        خط لعاب

·        دکور زنی

·        دستگاه های بسته بندی

·        درجه بندی

که در ادامه راجع به کاربرد هر کدام از این دستگاه ها صحبت خواهیم کرد.

کاتالوگ محصولات

مراحل تولید کاشی در کارخانه ها

در ابتدا به اختصار هر کدام از این مراحل را نام برده و سپس در ادامه همه آن ها را شرح خواهیم داد.

1. آماده کردن مواد اولیه برای ساخت کاشی و سرامیک
2. آماده سازی پودر
3. شکل دهی و پرس کردن پودر
4. خشک کردن کاشی و سرامیک
5. اعمال لعاب کاری و اصلاحات ظاهری
6. پخت کاشی و سرامیک مورد استفاده
7. پولیش کاری

آماده کردن مواد اولیه برای ساخت کاشی و سرامیک

در موضوع مراحل تولید کاشی در مرحله اول بدنه کاشی ها را معمولا از خاک های مختلفی که در شرایط مختلف از معادن بهره برداری می شود تولید می کنند.

این کاشی ها و سرامیک ها که در کارخانه ها تولید می شوند کاربرد و نقش های مختلفی دارند که در حقیق مواد اولیه به کار رفته در آن ها تعیین می کند که باید چگونه و کجا از آن ها استفاده کرد. از این مواد اولیه که ساختار متفاوتی دارند می توان به:

·        پلاستیک

·        پر کننده

·        فیلرها

·        کمک ذوب کننده

·        گداز آورنده

اشاره کرد.

شاید این سوال برای شما مطرح شود که چرا باید از پلاستیک در مراحل تولید کاشی استفاده کرد؟ پلاستیک یکی از مواد اولیه مهم است که البته با خاصیت پلاستیسیته خاک رس در کاشی و سرامیک به کار می رود و به صورت زیر می توان آن را در این مراحل تعریف کرد:

خاصیت پلاستیسیته به خاصیتی گفته می شود که در آن یک جسم می تواند در اثر فشار و ضربه خاصیت ارتجاعی پیدا کند و بدون اینکه بشکند تغییر شکل دهد.

بعد از اینکه فشار یا ضربه متوقف شود، سرامیک و کاشی به حالت اول باز می گردد. یکی از ویژگی های اصلی که در مراحل تولید کاشی از خاک رس استفاده می شود همین موضوع می باشد.

پرکننده ها و فیلترها به مواد به مواد غیر پلاستیک گفته می شود که می تواند دمای ذوب بالا و مقاومت شیمیایی بالایی دارند. وظیفه این موادها جلوگیری از تغییر شکل بدنه در زمان پخت و حرارت دهی می باشند. همچنین این مواد می توانند در ایجاد لعاب کیفیت بالاتری را در سرامیک و کاشی ایجاد کنند.

تاثیر گداز آورها در روند و مراحل تولید کاشی

گداز آورها موادی هستند که نقطه ذوب در بدنه یا لعاب را کاهش می دهند و از این رو مصرف بالایی در کاشی سازی و سرامیک سازی دارند. این مواد زمانی که حرارت می بینند به حالت شیشه تبدیل می شوند و از مهم ترین آن ها نیز می توان به:

·        اکسید های پتاسیم

·        سدیم

·        کلسیم

·        منیزیم

اشاره کرد.

چگونه در روند مراحل تولید کاشی مواد اولیه را با یکدیگر ترکیب می کنند؟

یکی دیگر از مواردی که باید در هنگام انجام مرحله اول به آن توجه شود، آماده سازی مواد اولیه است. ترکیب این مواد به نوع و اندازه آن ها بستگی دارد که می توان در سه مورد این موارد را شرح داد:

• در قدم اول باید مواد سخت و دانه درشت را خرد کرد و به وسیله سنگ شکن های مناسب آن ها را به مواد ریزتری تبدیل کرد.
• مرحله بعدی آسیاب کردن مواد است که با استفاده از آسیاب های گلوله این کار انجام می شود.
• در آسیاب کردن مواد اولیه را کمی با استفاده از روان سازها مانند سیلیکات سدیم روان می کنند تا در نهایت در روند مراحل تولید کاشی یک دوغاب روان تولید شود.

نکته مهمی که باید در این زمینه در نظر داشته باشید این است که تمامی مواردی که در مورد مرحله اول گفته شد باید بر اساس استاندارد انجام شود.

 آماده سازی پودر

پس از اینکه مراحل تولید کاشی آماده ساختن پودر از دوغاب شد، باید از یکسری از اسپری های درایر یا همان خشک کن ها استفاده کرد. البته به این خشک کن ها، خشک کن های افشان نیز گفته می شود.

دوغابی که در آسیاب ها تولید شده در مخازن مورد نظر ریخته می شود که باعث یکدست شدن آن می شود. پس از آن پمپ ها با فشار بالا دوغاب را در یک محفظه که همان اسپری درایر نام دارد منتقل می کنند و آن را در هوا اسپری می کنند.

دوغاب در این محل با هوای گرم و پرحرارت برخورد می کند و در نهایت یک پودر نرم بر روی نوار نقاله در زیر استوانه مورد نظر ریخته می شود. یکی از نکات مهمی که در این موضوع باید به آن اشاره شود کیفیت این پودر است که به عواملی مانند:

• نوع نازل های پاشنده
• تعداد و اندازه سوراخ ها
• نوع اسپری درایر
• کیفیت پمپاژ
• رطوبت پودر
• دانه بندی پودر
• ابعاد محفظه
• حرارت داخل محفظه
• فشار داخل محفظه
• میزان رطوبت داخل محفظه
• و ….

بستگی دارد.

پرس کردن پودر یا شکل دهی به آن

تولید کاشی در این مرحله اهمیت بسیار بالایی دارد زیرا باید رطوبت موجود در پودر به چیزی حدود 5 درصد برسد تا بتوان کاشی و سرامیک های مدرن و با کیفیتی را تولید کرد. از این رو مخلوط اولیه و دانه بندی مناسب با حفره، شکل دهی آن را تعیین می کند.

خشک کردن سرامیک و کاشی ها

در زمان های قدیم برای خشک کردن کاشی و سرامیک از تونل استفاده می شد که بسیار زمانبر بود اما امروزه می توان با استفاده از دستگاه های خشک کن، در حدود 20 دقیقه سرامیک و کاشی را تحویل گرفت. این روند در لعاب کاری نیز تاثیر مثبتی خواهد داشت.

اصلاحات ظاهری و لعاب کاری

مراحلی که برای لعاب کاری در نظر گرفته می شود به صورت:

• انتخاب مواد اولیه
• ترکیب مواد اولیه لعاب و مخلوط آن
• در نظر گرفتن میزان دانسیته در زمان سایش و آسیاب کردن
• هواگیری سرامیک و کاشی برای ماندگاری بیشتر

چاپ رنگ برای اصلاحات ظاهری با استفاده از دستگاه های مجهز انجام می شود که اهمیت بسیار بالایی در مرحله لعاب کاری دارد.

پخت کاشی و سرامیک

بعد از اینکه لعاب کاری انجام شد، نوبت به مرحله پخت در تولید کاشی می رسد. اساس کار این کاشی بر اساس منحنی زمان – دما است که به آن منحنی پخت نیز گفته می شود. مواردی که باید برای جلوگیری از بروز مشکل در این زمان در نظر گرفته شود را می توان به:

• استحکام بالا و ترد و شکننده بودن
• تغییر طیف در چاپ
• وجود نقاط سیاه
• دفرمه بودن یا تاب داشتن کاشی و سرامیک
• سایر موارد مربوط به مسطح بودن کاشی

دسته بندی کرد.

پولیش کاری

در این مرحله تنها برای تولید کاشی های گرانیتی که بدون لعاب هستند در نظر گرفته می شود. قدرت جذب آب در این کاشی و سرامیک ها کمتر است و زمانی که پولیش کاری انجام می شود روزنه های موجود بر روی سطح کاشی پر می شود.